Afvalstromen bieden zeker potentieel voor Vlaanderen om als recyclage hub te fungeren, zij het minder dan initieel gedacht. Dat blijkt uit de resultaten van het project Flanders Recycling Hub, dat VIL uitvoerde in samenwerking met 24 bedrijven en projectpartners OVAM en VITO. Vlaanderen is koploper op vlak van de circulaire economie, maar om het potentieel als internationale recycling hub te verzilveren, moeten er nog enkele hindernissen weggewerkt worden voor een vlottere instroom van afval en uitstroom van gerecycleerde materialen naar afzetmarkten wereldwijd.
Onze economie evolueert volop van een lineaire “maak-consumeer-en-werp-weg”-aanpak naar een circulaire economie waar grondstoffen hergebruikt worden. Grondstoffen worden schaarser en duurzaamheid wordt voor bedrijven een absolute noodzaak. Op vlak van afvalbeheer en omgang met materialen is Vlaanderen een voorloper, in Europa en op wereldniveau. Het project Flanders Recycling Hub, dat in 2015 startte, legde de focus op het aanwenden van de gunstige ligging van onze regio en de aanwezige knowhow en capaciteit op het vlak van recyclage om Vlaanderen verder uit te bouwen als internationale recyclagehub.
Negatief imago
Uit de resultaten blijkt dat Vlaanderen, ondanks zijn troeven, zoals ligging, performante zeehavens en uitgebreide multimodale achterlandverbindingen, enkele hindernissen uit de weg zal moeten ruimen om het potentieel als hub maximaal te benutten. Om de opgebouwde voorsprong veilig te stellen, dienen naast optimaal hergebruik van materialen binnen Vlaanderen, ook de opportuniteiten die internationale stromen bieden verder aangeboord te worden. Aan de term afval hangt bovendien vaak nog een negatief imago vast, zeker in de maritieme wereld. Zo staan rederijen erg weigerachtig tegenover afval als lading, zeker wanneer het om gevaarlijk afval gaat, terwijl deze stromen niet per definitie een risico vormen tijdens het transport, maar eerder bij de verwerking. “Logistieke actoren in een haven zijn vaak nog te weinig vertrouwd met afval en de regels die ermee gepaard gaan. Op vlak van sensibilisering is ongetwijfeld een rol weggelegd voor de havens”, zegt projectleider Steve Sel.
Mogelijk 77.700 ritten minder over Antwerpse ring
VIL voerde hiervoor vijf praktijkcases uit, waaronder een proefproject met Vanheede Environmental Logistics om afvaltransport via de binnenvaart te laten verlopen. De congestie op de Vlaamse wegen biedt kansen voor een verdere uitbouw van een multimodaal netwerk voor transport van afval en materialen. Afval is een stroom die zich daar perfect toe leent omdat het niet tijdsgebonden is. Vanheede Environmental Logistics liet, in samenwerking met Blue Line Logistics, een schip met containers gevuld met afval varen tussen Laakdal over Antwerpen naar Izegem (heen en terug). Zowel de operationele als de financiële haalbaarheid van het transport werd getest. De pilot toonde aan dat dit project levensvatbaar is en op termijn rendabel kan zijn. Het concept is toepasbaar op verschillende verbindingsassen die via Antwerpen lopen en zou op die manier jaarlijks maar liefst 77.700 ritten over de Antwerpse ring kunnen uitsparen.
Koen Smits, Managing Director Centrum-Oost bij Vanheede Environmental Logistics: “Na een eerste voorzichtige samenwerking met VIL binnen het project ILSE hebben we voor het project Flanders Recycling Hub op een meer intensieve manier een pilootproject van een multimodale afvalhub uitgewerkt. Binnen de samenwerking met de medewerkers van VIL hebben we de expertise en doelgerichtheid, zowel academisch als in de praktijk, perfect op mekaar weten af te stemmen met een prachtig uitgewerkte en uitgevoerde pilot en een duidelijk afgebakend business plan dat een mooie toekomst voorspelt tot gevolg!”
Deelnemende bedrijven:
3M, Agfa Graphics, Alders Internationaal Transport, BASF, Bebat, Belgian Scrap Terminal, Bollegraaf Recycling Solutions, Fostplus, Havenbedrijf Antwerpen, Group GTS, Havenbedrijf Gent, Haven van Zeebrugge, Indaver, IOK, IVBO, Kunnig, Maatschappij Linkerscheldeoever, POM West-Vlaanderen, Ravago Production, Recmix, Renewi, Sureca, Umicore en Vanheede Environmental Logistics.