Vanaf 1 januari 2021 moeten vrachtwagens met een maximaal toegelaten massa (MTM) van meer dan 3,5 ton en opleggertrekkende voertuigen van categorie N1 met carrosseriecode BC kilometerheffing betalen wanneer ze in België rijden met een V-beroepsplaat, een Z-handelaarsplaat of een UA-nationale plaat. Op de openbare weg moeten ze met een ingeschakelde On Board Unit (OBU) rijden. Vrachtwagens en opleggertrekkende voertuigen met een Y-proefrittenplaat vallen, mits het eerbiedigen van zeer specifieke voorwaarden, buiten de kilometerheffing.
Op 1 januari treedt de gewijzigde wetgeving rond de Belgische commerciële – de zogenaamde groene – nummerplaten in werking. Er worden vier nieuwe nummerplaten geïntroduceerd die de huidige ZZ-proefrittenplaten en Z-handelaarsplaten zullen vervangen: een beroepsplaat, een handelaarsplaat, een proefrittenplaat en een nationale plaat. De vier platen hebben een witte achtergrond en een mosgroene letter-cijfercombinatie.
Belangrijk voor eigenaars van vrachtwagens met een MTM van meer dan 3,5 ton en opleggertrekkende voertuigen van categorie N1 met carrosseriecode BC is de impact die de nieuwe regeling heeft op de kilometerheffing voor vrachtwagens. Vanaf 1 januari zullen enkel vrachtwagens met een proefrittenplaat niet onderworpen zijn aan de kilometerheffing. Vrachtwagens met een van de drie andere nummerplaten zullen steeds een ingeschakelde OBU aan boord moeten hebben op de Belgische wegen.
Enkel de proefrittenplaat valt buiten het toepassingsgebied van de kilometerheffing
De nieuwe proefrittenplaat zal een jaar geldig zijn, vanaf 1 januari tot en met 31 december. Ze is bedoeld om proefritten te maken met het oog op een Europese of nationale goedkeuring van voertuigen, systemen, onderdelen en technische eenheden van voertuigen. Ze begint met een Y, gevolgd door drie letters en drie cijfers. Enkel constructeurs, onderzoekscentra van instellingen voor hoger onderwijs, organisatoren van proefritten met autonome voertuigen en bedrijven die testen uitvoeren op onderdelen of systemen zullen de proefrittenplaat kunnen aanvragen.
Vrachtwagens met een proefrittenplaat mogen geen lading vervoeren. Pas dan zijn de vrachtwagens en opleggertrekkende voertuigen met een proefrittenplaat niet onderworpen aan de kilometerheffing. De eigenaars kunnen het gebruik ervan signaleren bij het gewest waar het voertuig ingeschreven is. Het geïnformatiseerde aangifteformulier staat op www.viapass.be/proefrit
Beroepsplaten, handelaarsplaten en nationale platen
Net zoals de nieuwe proefrittenplaat hebben de beroeps-, handelaars- en nationale kentekenplaten een witte achtergrond en mosgroene letter-cijfercombinatie.
Een beroepsplaat (voorbeeld: V-AAA-001) is bedoeld voor koetswerkmakers en herstellers van voertuigen. Ze kunnen de nummerplaat maximum vijf – niet noodzakelijk opeenvolgende – dagen per jaar gebruiken voor één voertuig, bijvoorbeeld om het te laten keuren na een herstelling. De plaat is een jaar geldig, tot en met 31 december.
Een handelaarsplaat (voorbeeld: Z-AAA-001) is bedoeld voor groot- en kleinhandelaars in voertuigen. Ze kunnen de kentekenplaat gebruiken voor de promotie en verkoop van voertuigen. Ook deze plaat is een jaar geldig, tot en met 31 december.
De nationale plaat (voorbeeld: UA-21-AAA) zal twintig opeenvolgende kalenderdagen geldig zijn. Natuurlijke of rechtspersonen kunnen deze gebruiken om een voertuig te leveren of ermee naar de technische keuring te rijden.
Vrachtwagens en opleggertrekkende voertuigen met een beroeps-, handelaars- of nationale nummerplaat moeten vanaf 1 januari 2021 een ingeschakelde OBU aan boord hebben op de Belgische wegen.
Controle en boetes
De controlediensten voor de kilometerheffing van de drie gewesten zullen nauwlettend toezien op het correcte gebruik van de nummerplaten. Bij niet-naleving gelden de gebruikelijke boetes van 100, 500, 800 of 1.000 euro, afhankelijk van de ernst van de overtreding.