Let’s modal shift together!
Bijna driekwart van alle goederen in België wordt via de weg getransporteerd. Dit legt een grote druk op onze planeet en onze maatschappij. Denk maar aan luchtvervuiling, verkeersdoden en urenlange files. Tegen 2030 zal transport nog met bijna een kwart groeien. Dat is onhoudbaar en dus moet het anders. Het spoor is een duurzame oplossing. Een goederentrein haalt gemiddeld 50 vrachtwagens van de weg. Het stoot ook 9x minder CO2 uit, veroorzaakt 8x minder luchtvervuiling, is 6x energiezuiniger en vermindert de files op de weg. Iets wat ook in het belang is van de wegtransportsector. Om minder druk te zetten op onze planeet, economie en mobiliteit is het belangrijk om meer goederen te transporteren per spoor. Dat is de modal shift. Maar dat kan alleen door samenwerking. Alle betrokken spelers in de logistieke keten zoals de terminals, bedrijven die hun goederen willen transporteren, expediteurs en ook de overheid spelen hierin een belangrijke rol. De modal shift is geen verhaal van enkelen maar een verhaal van iedereen samen. Daarom: “Let’s modal shift together!”
Spoorvisie moet “goesting” doen krijgen in het spoor
Eind 2019 tekenden de ceo’s van Port of Antwerp, Railport (vertegenwoordiger van de bedrijven die actief zijn in de haven) en Infrabel een samenwerkingsakkoord. Bedoeling is om tegen 2030 het aandeel van goederen per spoor te verdubbelen van 7 naar 15%, een ambitie die de hele spoorvrachtsector onderschrijft. Om dat te realiseren, moet het spoor een aantrekkelijk alternatief zijn. Bedrijfsleiders moeten dus “goesting” krijgen in het spoor. Belangrijke troeven zijn dat het spoor, nu al, vele malen veiliger en milieuvriendelijker is dan alle andere alternatieven. Bovendien is deze vorm van transport ook zeer prijs-competitief voor lange afstanden. Wat bedrijven nu nog meer over de streep moet trekken, is dat het spoorverkeer binnen de haven nog efficiënter en sneller zal gaan. Na de ondertekening van het samenwerkingsakkoord werkten specialisten van de drie bedrijven een gemeenschappelijke spoorvisie uit voor de Haven van Antwerpen. In die visie, die vandaag werd voorgesteld, staan zeven pijlers centraal die daaraan moeten bijdragen:
Pijler 1 – Optimaal aansturen van verkeersstromen in de haven over heel de logistieke keten
Pijler 2 – Performant parkeerbeleid om de beschikbare spoorcapaciteit efficiënt te benutten
Pijler 3 – Rangeerstation Antwerpen-Noord op neutrale manier uitbaten + bundelen van volumes
Pijler 4 – Gerichte investeringen in verschillende havenzones met het grootste groeipotentieel
Pijler 5 – Efficiënte inzet van de spoorinfrastructuur
Pijler 6 – Apart kader reglementering en havenspecifiek spoorbeleid
Pijler 7 – Gemeenschappelijk digitaal platform voor de onderlinge uitwisseling van informatie met respect voor de concurrentieregels
De gemeenschappelijke visie van Port of Antwerp, Railport en Infrabel geeft dus de richting aan waarin de drie bedrijven willen evolueren. De uitvoering ervan is een continu lopend project dat, in constructief overleg met alle belanghebbenden, aangepast en bijgestuurd kan worden, indien nodig. Belangrijk is dat de drie bedrijven het eens zijn over de prioriteiten waarin ze willen evolueren om die verdubbeling van het aandeel goederen per spoor te realiseren.
Concrete realisaties zoals concentratie seinhuizen en havencel
Binnen de zeven pijlers staan projecten die mikken op de korte, middellange en langere termijn. Een aantal belangrijke zaken, die nu al goed zijn voor het goederenvervoer in de haven van Antwerpen, werden al gerealiseerd. Zo werd op 28 maart het laatste seinhuis overgenomen door het centrale seinhuis van Antwerpen-Noord. Dat is een goede zaak voor de veilige en vlotte verkeerssturing van goederentreinen. Daarnaast werd op 15 maart ook nog een speciale havencel opgericht. Hierin zitten verschillende specialisten die al hun spoorkennis in de haven bundelen. Iedereen, elke klant, die een spoorgerelateerde vraag heeft, kan hier terecht voor een snel antwoord. Er wordt gestreefd naar een pragmatische oplossing. En, een laatste voorbeeld, binnen Infrabel wordt seinhuispersoneel opgeleid om in de haven realtime rijpaden (capaciteit op het spoor) aan te bieden aan de klanten. Een enorm voordeel voor de haven waar bedrijven kort op bal moeten spelen en ook elke seconde telt.
Spoorvisie haven Antwerpen opstap naar nationaal beleid
Met hun gezamenlijke spoorvisie zetten Port of Antwerp, Railport en Infrabel een cruciale stap in de opwaardering van het goederenvervoer per spoor in de haven. Maar dit is geen eindpunt. De haven van Antwerpen is enorme logistieke draaischijf en een van de belangrijkste motoren van de Belgische economie. Goederenverkeer van en naar deze haven is goed voor een aandeel van zo’n 50% van goederenspoorvervoer in ons land. Wat hier goed werkt, kan ook op andere plaatsen toegepast worden. Het plan dat vandaag werd voorgesteld, kan dus een opstap zijn naar een algemene visie van de infrastructuurbeheerder voor het goederenvervoer in heel België. Want ook in andere logistieke knooppunten en industriële sites in ons land is er nood aan een modal shift.
2021 is het Europese jaar van het spoor. Geen beter moment om sterk in te zetten op de modal shift. Zo wordt er wordt momenteel hard gewerkt aan een globaal plan om het aandeel van goederen per spoor te verdubbelen in heel België. Een brede groep van bedrijven en belanghebbenden binnen en buiten de sector zijn in nauw overleg met mekaar. In deze groep zitten onder meer de koepel van Belgische spoorwegondernemingen, het Belgian Rail Freight Forum (BRFF), Port of Antwerp en Infrabel. Specialisten werken aan een geïntegreerd voorstel om die modal shift in heel het land te realiseren. Alle partijen willen hiervan een nationale prioriteit maken. Want de modal shift doen we … ALLEMAAL SAMEN.
Georges Gilkinet, vicepremier en federaal minister van mobiliteit: “Het goederenvervoer per spoor is een toekomstgerichte oplossing voor onze economie, onze gezondheid en ons milieu, die het aantal vrachtwagens op de weg vermindert. Ik steun dit initiatief van de Haven van Antwerpen, Infrabel en Railport ten volle: enkel door samen te werken vinden we oplossingen. De doelstelling van de federale regering om het goederenvervoer per spoor tegen 2030 te verdubbelen zit vandaag duidelijk op schema, hier in Antwerpen! Als minister van Mobiliteit werk ik samen met de spoorwegen aan een “Nationaal Actieplan Goederenvervoer” om de natuurlijke troeven en het concurrentievermogen van het goederenvervoer per spoor nog meer uit te spelen. Niemand twijfelt er aan dat de projecten die hier vandaag op tafel liggen ook andere havens en andere industrie zal inspireren.”
Havenschepen Annick De Ridder: “Een efficiënt en duurzaam spoorbeleid zet onze haven op het spoor van de toekomst. De modal shift is van onschatbare waarde voor de toekomstige welvaart van de haven en om onze duurzame groei te blijven garanderen. Het is dan ook een mijlpaal dat we vandaag met alle neuzen in dezelfde richting staan en dat we vanuit alle verschillende niveaus pleiten voor samenwerking om deze spoorvisie tot een succes te maken.”
Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp: Port of Antwerp wil als eerste wereldhaven mens, klimaat en economie verzoenen. Om duurzaam te groeien is een modal shift enorm belangrijk. Met de spoorvisie van Port of Antwerp, Railport en Infrabel zetten we een grote, concrete en breed gedragen stap voorwaarts naar een verdubbeling van het aandeel van het spoor in het verkeer van en naar de haven.
Benoît Gilson, CEO Infrabel: “In tien jaar tijd het aandeel van goederen per spoor verdubbelen in de haven van Antwerpen. Dat is een uitdaging die Infrabel graag aangaat. Ik ben enorm tevreden met deze gemeenschappelijke spoorvisie want het zet de neuzen in dezelfde richting. De modal shift naar het spoor is goed voor mens, milieu en maatschappij. Goederenvervoer per spoor moet een nationale prioriteit worden. Om deze schitterende ambitie te realiseren, werken we samen met al onze stakeholders, klanten en ook met hun klanten. Samen lukt dit!”