Chainnovation: de weg naar succesvolle ketensamenwerking

De keten staat onder druk

De logistieke keten staat onder druk. Uw bedrijf wordt geconfronteerd met veranderende omgevingsfactoren (bereikbaarheid, infrastructuur), verhoogde milieueisen (m.b.t. luchtkwaliteit, geluid en broeikasgassen), stijgende kosten (brandstof, onderhoudskosten, milieuheffingen) en veranderende klanteisen (lagere prijzen, betere kwaliteit, hogere leveringsfrequentie, kleinere bestelhoeveelheden en duurzaamheid).

De eerste maatregelen zijn door u waarschijnlijk genomen, zoals het optimaliseren van ritten, het optimaliseren van de beladingsgraad, het inzetten van TMS, WMS en ERP en het scherper en groener inkopen van uw middelen. Maar dan? Deze maatregelen volstaan niet om op langere termijn winstgevend, klantgericht en duurzaam door te groeien. En dat weet u…

Veel ondernemers zoeken het antwoord op de huidige problemen in het toepassen van bestaande inzichten en het optimaliseren van het eigen bedrijfsproces. Deze ‘enge’ blik leidt tot suboptimalisatie in de keten en het totale ketenresultaat (lees: het werkelijke doel van uw bedrijfsprestaties) wordt er uiteindelijk niet veel beter van. De ondernemer bekijkt haar uitdaging niet of nauwelijks met integrale ketenblik, terwijl juist hier grote verdiensten te vinden zijn.

U heeft behoefte aan chainnovation, maar wat houdt u tegen?

Wat is Chainnovation?

Chainnovation is het continue herdefiniëren (innoveren) en optimaliseren van ketensamenwerking om te voldoen aan de wens van de eindklant en de winstgevendheid en continuïteit van elke schakel in de keten te behouden.

Chainnovation vraagt om ketensamenwerking. De uitdaging is om te veranderen van bedrijfoptimalisatie naar ketenoptimalisatie. In de praktijk blijkt dit zeer lastig. Een mental shift van de betrokken ondernemingen is noodzakelijk om succesvol verdergaande Chainnovations door te voeren.

Onderstaande Chainnovations vragen om een verregaande vorm van samenwerking: Het onthaasten van de keten Door in gesprek te gaan met ketenpartners (leveranciers en afnemers) en de kennis over bestelfrequentie en klantwensen te delen, is het mogelijk om een groot deel van de te vervoeren producten niet zo snel mogelijk maar juist op tijd aan te leveren. Dit geeft de ketenpartijen de mogelijkheden om een duurzamer alternatief te kiezen tegen een betere prijs. Intermodaal vervoer U kunt uzelf onderscheiden door de klant toegang te verschaffen tot alternatieve vervoersstromen, zoals de binnenvaart en het spoor. Hiermee kunt u uw klant een duurzamer alternatief aanbieden, op bepaalde routes kosten besparen, enuw concurrentievoordeel vergroten. Cradle2Cradle De wetgeving legt steeds meer bedrijven op om ‘end of life’ producten weer te re- of upcyclen. Dit biedt kansen om maximaal rendement te halen uit oude producten door deze weer als ‘grondstof’ te zien en gebruiken (Cradle2Cradle).  Echter om dit te realiseren is verdergaande samenwerking in de keten nodig, waarbij ketenpartners inzichten delen en gezamenlijk diensten, producten en ketens herontwerpen. Consolidatie  Een producent ziet het vervoer van haar producten steeds minder als een concurrentiemiddel maar als een randvoorwaarde. Daartoe gaan steeds meer producenten of handelsondernemingen productstromen combineren en verminderen hiermee gezamenlijkhet aantal transport kilometers en daarmee de CO2-uitstoot.

Chainnovation vraagt om een ‘Mental shift’

Een mental shift ontstaat niet vanzelf. Er zijn veel factoren die van invloed zijn waarop u kan inspelen. Hieronder gaan we in op de vijf belangrijkste factoren, welke we illustreren met de GreenRail Case van FloraHolland.

De FloraHolland GreenRail Case FloraHolland is een knooppunt. Wekelijks komen er 30.000 vrachtwagens van en naar de marktplaatsen van FloraHolland. FloraHolland zag hier groene potentie in en startte het project GreenRail. De doelstelling van de GreenRail case was het aantonen dat een deel van het wegtransport over spoor kan tegen lagere kosten en met 50% minder CO2 uitstoot. Met deze ambitie heeft FloraHolland met meer dan 30 partners het programma GreenRail opgezet. Zij heeft een gehele nieuwe keten ontworpen met wegvervoer, spoorvervoer, een 4PL (Fourth Party Logistics) functie en daarbij duidelijke afspraken gemaakt met deelnemende partijen. Door het neerzetten van een 4PL kan deze de gehele keten overzien en communicatie en betrouwbaarheid maximaal borgen. De exporteur heeft hiermee een ‘one-stop-shop’- model. ‘Eén belletje en het is geregeld’. Voor meer informatie over de greenrail case: http://www.greenrail.nu/nl

1.  Perspectief bieden: de visie en de weg ernaar toe

Chainnovation start met een idee. Belangrijk is om met oriënterende gesprekken het idee verder te ontwikkelen tot een levensvatbaar concept. Laat u in dit proces niet afschrikken door ‘obstakels’, maar juist prikkelen. Maak tevens de weg naar de toekomst ook voldoende concreet met een duidelijk stappenplan. Hiermee slaat u de brug naar het vertrouwen van uw ketenpartners. 

GreenRail

Voor aanvang van het GreenRail project heeft Floraholland het GreenRail concept ontwikkeld. Hierbij heeft zij veel tijd gespendeerd aan het vormgeven van het model en aan het praktische antwoord op mogelijke projectrisico’s. Tijdens de start van het project kregen de betrokkenen hierdoor een duidelijk beeld hoe het GreenRail concept in de praktijk zou kunnen werken. Zo speelde het project in op de volgende punten:

–      Vertrouwen in de betrouwbaarheid van het spoor was laag. Echter het spoor heeft zich afgelopen 5 jaar ontwikkeld waardoor de randvoorwaarden voor een succes veel beter zijn.

–      Vertrouwen in het behoud van productkwaliteit, indien partijen via het spoor vervoerd werden, was laag. Om dit te voorkomen heeft het programma kennisinstituten laten aansluiten om de productkwaliteit te monitoren.

–      Bewust gebruik van ‘proven technologies’. Zo maakte het project gebruik van een reefer container met een ingebouwde diesel-electric unit welke zorgt voor de juiste temperatuur. Via een ingebouwde GPS/GPRS kan de exporteur  ‘realtime’ zien waar zijn partij zich op het spoor bevindt en op afstand de temperatuur aanpassen indien gewenst. 

–      Het gebruiken van de kracht van zowel weg als spoorvervoer. Afhankelijk van de klantvraag is het interessant om gebruik te maken van een mix aan vervoersstromen. Door de klantvraag en de spoormogelijkheden in kaart te brengen, kon het project op voorhand de verwachtingen managen.

Dit resulteerde in een verhoogd vertrouwen van de betrokkenen in het innovatieve concept tijdens de startfase van het project. Heldere communicatie bleek hierbij een must.

2.  Nut & Noodzaak

Wat levert uw idee op? Het is raadzaam om voldoende tijd te steken in de bewijsvoering en onderbouwing van uw chainnovation met cijfers, ervaringen en wetenschappelijk onderzoek. De omgeving zal haar pijlen op u richten dus u moet uzelf wapenen met kennis en uw omgeving hiermee overtuigen. Maak zeer concreet wat het nut en de noodzaak is voor uw Chainnovation.

GreenRail

In het GreenRail project is veel aandacht besteed aan het communiceren van de noodzaak van de chainnovation: zoals de internationalisatie en groei van de sierteeltsector, de striktere rij- en rusttijden in het wegvervoer, de oplopende brandstofkosten, de toenemende congestie en striktere milieueisen en mogelijkheden van spoorvervoer hierin (sterke CO2 reductie).

Tevens was de pilot erop gericht om de business case in doorlooptijd, betrouwbaarheid, kosten en flexibiliteit aan te tonen. Het was van groot belang om de voordelen per eindklant en specifieke lading inzichtelijk/transparant te maken. Het project was in staat om per lading de kosten en doorlooptijd helder te maken. Door niet elke lading te willen vervoeren en de kracht van het spoor op de juiste manier in te zetten, gingen deelnemers het concept waarderen.

Daarnaast leverden kennispartners (Wageningen Universiteit, de EUR en de VU) de wetenschappelijke onderbouwing van de GreenRail case, zoals het bewijs dat er geen kwaliteitsverschil optreedt indien een dienstverlener een product per spoor of weg vervoert.

3.  Formeer een stabiel ketenteam met diverse disciplines

Een chainnovation vraagt om samenwerking met alle ketenpartners. Om het gezamenlijke ketenresultaat te bereiken is het van belang om een ketenteam te formeren waarin alle ketenpartnersvertegenwoordigd zijn.

GreenRail

FloraHolland heeft een programma opgezet met sierteeltbedrijven (exporteurs), logistieke dienstverleners, kennisinstellingen en de eindklant. Elke partner was van essentieel belang om de visie waar te maken. De verantwoordelijkheid van elke partner om gezamenlijk hetzelfde doel na te streven was groot en vertrouwen was hierbij een belangrijk fundament van de samenwerking.

Tevens is het vertrouwen in de initiatiefnemer van wezenlijk belang.

De overheid speelde vervolgens een belangrijke randvoorwaardelijke rol door het verstrekken van subsidie om het concept van de grond te krijgen.

4.  Onderken de belangen van uw ketenpartners en organiseer dit!

Breng de belangen van alle ketenpartners en stakeholders in kaart. Formuleer de risico’s en bedenk hoe hiermee om te gaan. Daarbij bent u onderdeel van de keten en moet uw belang ook goed vertegenwoordigd zijn. Zorg daarom voor een neutrale ‘voorzitter’ die de samenwerking begeleidt. Voor deze rol zijn vaak subsidies beschikbaar.

GreenRail

Het GreenRail concept is geschreven vanuit het belang van de ketenpartners én de eindklant. ‘What’s in it for me’ was standaard de laatste slide van elke presentatie. Oog voor de verschillende belangen is essentieel voor het slagen van het concept. In de GreenRail case was het dit onder andere:

–      Lagere transportkosten

–      Milieuvriendelijke manier van transport

–      Betrouwbaar transport voor de toekomst

–      Groter markt potentieel (geografisch)

–      Marketing/Branding mogelijkheden

Tevens heeft de projectorganisatie een risico inventarisatie gedaan, waarbij de mental shift een belangrijk aandachtspunt was. Hierop heeft het project sterk ingezet op de beeldvorming van het concept door het inzetten van een adviseur Verandermanagement,  het maken van ‘greenrail the challenge’ en een internetpagina (http://www.greenrail.nu/nl/), het inzetten van media en klankbordgroepen.

Daarnaast had het project GreenRail een duidelijke projectstructuur, bestaande uit een kernteam, projectteam en een stuurgroep. In de stuurgroep waren alle disciplines en ketenpartners vertegenwoordigd. Hierbij was het essentieel dat een stuurgroeplid een geaccepteerde afgevaardigde was van haar achterban. De voorzitter van de stuurgroep was neutraal en diende in geval van patstellingen en problemen de lead te nemen en besluiten te forceren.

5.  The belief factor

U dient overtuigd te zijn dat uw Chainnovation voor de gehele keten een positief effect heeft. De bovenstaande factoren helpen u. Een Chainnovation begint echter bij uzelf.

Daarbij is het van belang om klein te beginnen, om zodoende op korte termijn succes te boeken en te vieren. Dit succes en de bijhorende energie kunt u gebruiken om uw ketenpartners en uw omgeving te overtuigen en een volgende stap te nemen.

GreenRail

Ook in het project GreenRail is bewust gekozen voor een implementatiestrategie. Zo is de pilot gestart met het spoortraject richting Italië, waarmee al goede ervaringen waren opgedaan. Na positieve resultaten van deze route, is een pilot gestart met een route naar Hongarije en Roemenië (waarmee meer onbekendheid was).

Het transparant tonen van de pilot resultaten heeft veel bijgedragen aan het behoud van draagvlak. Zo werden ook verbeterpunten en daaraan gerelateerde acties helder gecommuniceerd. Dit gaf vertrouwen voor een positief vervolg en het nodigde de partijen uit om openheid te betrachten.

Het toepassen van bovenstaande succesfactoren bieden u een basis om stap voor stap een ‘mental shift’ te realiseren bij u en uw ketenpartners. U herkent waarschijnlijk veel van de onderstaande uitspraken. Het aanhoren van een geketende uitspraak is een reden om nog eens kritisch te kijken naar uw samenwerkingskader en uw plan hierop bij te sturen.

Mental shift: geketende en ontketend uitspraken

Geketende uitspraken	Ontketende uitspraken
‘What’s in it for me?’	‘Als het met mijn partner goed gaat, gaat het ook goed met mij!’ en ‘Hoe kan ik het interessant maken voor alle partijen?’
‘Het is niet aan mij om verantwoordelijkheid te nemen in deze keten’	‘Keteninitiatief leidt tot nieuwe (vaak vooraf onbekende) kansen! Door verantwoordelijkheid te nemen, start ik een dialoog en ga ik samen bouwen met mijn ketenpartners’
‘Mijn ketenpartner is mijn vijand. Ik moet mijn kpi’s halen anders krijg ik een contractboete’	‘Kosten en kwaliteit zijn belangrijk! Dit is mijn startpunt om te kijken naar nieuwe mogelijkheden’
‘Maar dat wil mijn klant niet/wel. Dat weet ik zeker’	‘Ik toets mijn ideeën met mijn klant en biedt hem inzicht in de mogelijkheden. Ik hoop dat de klant aanvullingen heeft’
‘Het is al een keer geprobeerd en mislukt, dus waarom zou het nu wel lukken?’	‘Ik hou rekening met het verleden maar kijk naar de toekomst. Daarbij toets ik mijn zienswijze aan bekende risico’s en probeer deze proactief te vermijden’

 

Ontketen u en Chainnovate!

In dit artikel hebben we u een aantal succesfactoren aangereikt om te komen tot een chainnovation. Chainnovation is niet eenvoudig. Veel initiatieven zijn de afgelopen jaren gestrand. Een succesvolle chainnovation begint bij een goed inhoudelijk concept, echter u kunt de realisatie van uw concept grotendeels zelf beïnvloeden door in de voorbereiding rekening te houden met de genoemde factoren. Daarbij vraagt chainnovation om volharding, doorzettingsvermogen en zelfinzicht. Chainnovation begint bij uzelf en uw vermogen om anderen te ontketenen!

Auteurs:

Michiel van Veen, Adviseur Ketenlogistiek, FloraHolland

Arjan de Ruijter, Practice Manager, Altran Management Consulting