Of het nu gaat om een ‘no deal’ of om een ‘soft Brexit’ met een handelsovereenkomst – logistieke experts bereiden zich voor op alle scenario’s. De mate van veranderingen hangt voornamelijk af van de nog lopende onderhandelingen, maar de toekomstige trends en verwachtingen zijn nu al zichtbaar. BluJay Solutions, expert op het gebied van wereldwijde supply chain-diensten, deelt de belangrijkste prognoses en verwachtingen voor de logistieke sector na 31 december 2020.
De onderhandelingen over de Brexit komen in een cruciale fase: wanneer het Verenigd Koninkrijk zich rond de jaarwisseling terugtrekt veranderen de douaneaangiftes, exportvoorwaarden en belastingregelingen tussen de EU en het VK aanzienlijk. Die veranderingen komen er gegarandeerd, ongeacht of beide partijen tegen die tijd overeenstemming bereiken over een handelsovereenkomst of dat de minimumnormen van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) automatisch van toepassing zullen zijn wanneer een harde Brexit in werking treedt. Een blik op de statistieken toont de enorme omvang van de op handen zijnde verandering. Op dit moment wordt ongeveer 70 procent van alle goederen die in Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland worden verkocht geïmporteerd. De helft van de import in 2019 kwam uit de EU, met een waarde van 304 miljard euro. De import van landen buiten de EU bedroeg 311,9 miljard euro. In dezelfde periode exporteerde het VK goederen ter waarde van ongeveer 193,7 miljard euro binnen de EU en 217,3 miljard buiten de EU.
Een harde of zachte Brexit: automatisering van de douaneformaliteiten
“In het geval van een harde Brexit zouden de douaneformaliteiten voor de handel met EU-landen drastisch toenemen”, zo legt Michiel de Neef, Global Product Manager bij BluJay Solutions uit. “Als het VK een ‘derde land’ wordt, stijgt het aantal douaneaangiften enorm. Vorig jaar moesten Britse bedrijven vijf miljoen douaneaangiften invullen. In het geval van een harde Brexit stijgt dit aantal tot 400 miljoen, een ongekende toename van 8000 procent.”
De aard en de omvang van de douaneformaliteiten zijn afhankelijk van het bestaan van een vrijehandelsovereenkomst, en een Brexit zonder die handelsovereenkomst is duur. De Neef: “In het beste geval komt het VK er met kleine schrammen vanaf. Als er een overeenkomst is, kunnen de douaneformaliteiten worden beperkt.” In een no-deal scenario daarentegen blijven producten wellicht langer in de opslag, omdat ingewikkelde douaneaangiften moeten worden ingevuld. “Bedrijven moeten de zaken in eigen hand houden en vooruitlopend de douaneaangiften automatiseren. Wie het nieuwe jaar onvoorbereid begint, krijgt op 1 januari een flinke klap te verduren.”
De goederenstroom: omleidingen in plaats van wachtrijen
Een gevolg van de Brexit waar niet meteen aan wordt gedacht, maar waar wel degelijk rekening mee gehouden dient te worden, zijn de onvermijdelijke files tussen Calais en Dover vanaf 1 januari 2021. Wat de kleine lettertjes in de nieuwe douanevoorschriften ook zijn, een hobbelige start en lange wachttijden voor wegtransport zijn een zekerheid. Waar mogelijk moeten andere bestemmingen in het VK worden gekozen, met name in januari en februari, om de overbelaste verbinding naar Dover te vermijden. Havens van Londen Gateway, Tilbury, Harwich en Newhaven zijn daarbij goede opties.
De Neef: “Natuurlijk werkt omrijden niet voor elke lading. Verse bloemen uit Nederland of fruit uit het Middellandse Zee-gebied zijn niet gemaakt voor de lange omweg. Net zo problematisch is het feit dat een zware lading elke extra kilometer kosten met zich meebrengt. Maar voor veel bedrijven biedt de crisis ook een kans om de supply chain flexibeler en dus crisisbestendiger te maken. Voorbeelden hiervan zijn het gezamenlijk gebruik van containers of een intensievere samenwerking tussen verladers, logistieke bedrijven, expediteurs en douaneagenten bij de routeplanning.”
Magazijnen worden gevuld: in januari lege schappen
De Brexit gaat gepaard met veel vraagtekens. Er wordt met een kritisch oog gekeken naar de daadwerkelijke uitkomsten, ook omdat volgens experts de Engelse regering het zich niet kan veroorloven dat producten per 1 januari 2021 niet meer leverbaar zijn. Om dat scenario voor te zijn is nu al een duidelijke trend van het volledig vullen van de Engelse magazijnen te zien. Bedrijven met goederen die lang houdbaar zijn hebben de afgelopen periode hun export naar het VK flink opgeschaald, om zoveel mogelijk goederen alvast daar te hebben. Maar voor verse producten is dit simpelweg niet mogelijk. Voor die goederen wordt het grootste probleem verwacht, met wellicht wel lege schappen – als er een nadelige deal uitkomt – tot gevolg.
“Kanttekening die gezet moet worden bij de ontwikkeling die we nu zien is dat vervoerders en bedrijven van lang houdbare producten enorm opschalen, maar in januari een flinke dip zullen krijgen. Dan valt de enorme hoeveel export opeens weg en zie je een andere situatie. Voor leveranciers van versproducten is het nog maar de vraag of de Engelse regering lege schappen in de winkels gaat voorkomen”, aldus Michiel de Neef.
De Brexit kent vooral nog veel onduidelijkheden, vraagtekens en ‘wat-als’ scenario’s. Volgens BluJay nog geen reden tot paniek, maar wel tot voorbereiding. De Neef: “We mogen dan nog niet weten wat er precies moet gebeuren en hoe we hierop moeten anticiperen, maar dat organisaties die hier mee te maken krijgt extra capaciteit moet vrijmaken is duidelijk. Zijn we als logistieke sector klaar voor de Brexit? Op basis van wat we nu weten, zijn we goed voorbereid, maar met de lopende onderhandelingen kan de uitkomst opeens anders zijn. Maar ook dan zullen we snel kunnen schakelen.”