Trump president: Wat betekent dit voor logistiek en transport in België?

Donald Trump wordt opnieuw president van de Verenigde Staten. Wat betekent dit voor de logistieke en transport sector in België? Trump heeft in zijn herverkiezingscampagne een aantal bekende en nieuwe beleidsmaatregelen gepresenteerd. Er mag vanuit gegaan worden dat zijn beleid vanaf 2025 aanzienlijke gevolgen hebben voor de logistiek- en transportsector in België en Europa als geheel.

1. Invoerheffingen en Wereldwijde Handelsverstoringen

Donald Trump heeft tijdens zijn herverkiezingscampagne van 2024 beloofd om invoerheffingen van 10% te heffen op vrijwel alle buitenlandse goederen die de Verenigde Staten binnenkomen. Dit beleid is een significante intensivering van zijn eerdere maatregelen tijdens zijn eerste ambtstermijn, toen hij al hoge tarieven oplegde aan producten zoals staal, aluminium en diverse Europese exportgoederen.

• Effecten op Belgische Exporteurs: Belgische bedrijven die goederen naar de VS exporteren, zoals chemische producten, machines, en automobielonderdelen, zullen geconfronteerd worden met hogere exportkosten. Deze invoerheffingen maken Belgische producten minder concurrerend op de Amerikaanse markt, wat kan leiden tot een daling van de exportvolumes. Vooral de chemische sector en de automobielindustrie, die sterke exportbanden hebben met de Verenigde Staten, kunnen hierdoor aanzienlijk worden getroffen​
• Doorberekening van Kosten: De hogere tarieven zouden waarschijnlijk doorberekend worden in de kostenstructuur van Belgische producenten en uiteindelijk bij de consument terechtkomen. Voor logistieke dienstverleners betekent dit dat ze zich moeten voorbereiden op een mogelijke daling van het goederenvervoer naar de VS en fluctuerende vrachttarieven.
• Verlies van Marktaandeel: Amerikaanse bedrijven of producenten uit andere landen die niet door dezelfde tarieven worden getroffen, kunnen profiteren en marktaandeel winnen ten koste van Europese exporteurs. Dit zou Belgische bedrijven kunnen dwingen om alternatieve markten te zoeken of zelfs hun productie- en logistieke strategieën opnieuw te overwegen.

Het is waarschijnlijk dat de EU niet zonder reactie zou blijven als Trump nieuwe handelsbarrières opwerpt. De Europese Commissie heeft in het verleden al eens vergeldingsmaatregelen genomen, waarbij zij zelf tarieven instelde op Amerikaanse producten, variërend van landbouwproducten tot populaire consumentenartikelen zoals bourbon en Harley-Davidson-motoren. Als deze escalatie zich opnieuw voordoet, kan dit leiden tot een handelsoorlog die beide economieën schade toebrengt.

• Complexiteit in Logistiek: Voor de Belgische logistiek- en transportsector zou een dergelijk conflict leiden tot een aanzienlijke verstoring van de vloeiende handelsstromen tussen Europa en de VS. Dit zou niet alleen leiden tot hogere transportkosten door importheffingen, maar ook tot langere levertijden en extra administratieve lasten. Scheepvaartroutes die van oudsher efficiënt en winstgevend waren, kunnen hierdoor in gevaar komen, waardoor bedrijven gedwongen worden om alternatieve, minder efficiënte routes te overwegen.
• Herstructurering van Transportnetwerken: Belgische havens, zoals de haven van Antwerpen, die sterk afhankelijk zijn van trans-Atlantische handel, zouden zich moeten aanpassen aan veranderende vrachtniveaus. Er zou mogelijk behoefte zijn aan het ontwikkelen van nieuwe strategieën om ladingen naar andere markten te verschuiven of om samenwerking met nieuwe handelspartners te versterken.

Trump’s confrontatiepolitiek kan verder gevolgen hebben voor de bredere geopolitieke situatie, met impact op multilaterale handelsverdragen en samenwerkingsverbanden. Een toename van spanningen tussen de VS en de EU kan leiden tot een heroriëntatie van beide partijen richting andere handelspartners, zoals China, India of Zuidoost-Azië. Voor Belgische bedrijven betekent dit mogelijk kansen om de afhankelijkheid van de Amerikaanse markt te verminderen, maar ook uitdagingen om zich aan te passen aan nieuwe geopolitieke en handelsdynamieken.

2. China als Handelsdoelwit en Indirecte Gevolgen

Trump heeft verder aangekondigd dat hij China nog strenger wil aanpakken, onder andere door het verwijderen van China’s “most-favoured-nation” status bij de Wereldhandelsorganisatie. Dit kan leiden tot hogere tarieven op Chinese producten en heeft bredere implicaties voor de wereldwijde toeleveringsketen. Voor Belgische bedrijven die afhankelijk zijn van Chinese onderdelen of halffabricaten, betekent dit verhoogde importkosten en een noodzaak om naar alternatieve leveranciers te zoeken.

• Complexiteit van de Toeleveringsketen: Als Trump’s beleid zorgt voor aanzienlijke verstoringen in de handel met China, zullen Belgische transporteurs en logistieke bedrijven worden getroffen door de heroriëntatie van wereldwijde handelsroutes. Goederenstromen kunnen zich verplaatsen, bijvoorbeeld van de VS en China naar alternatieve markten zoals India of Zuidoost-Azië, wat aanpassingen vergt in de logistieke strategieën​.
• Verhoogde Grondstofprijzen: Handelsbeperkingen met China zouden ook de wereldwijde prijzen van essentiële grondstoffen, zoals metalen en technologiecomponenten, kunnen verhogen. Belgische bedrijven die grondstoffen importeren om verder te verwerken en te distribueren door Europa heen, moeten rekening houden met hogere transportkosten en leveringsvertragingen.

3. Verschuiving naar Lokale Productie en Nearshoring

Door het protectionistische beleid kunnen veel bedrijven wereldwijd ervoor kiezen om hun productie dichter bij huis te brengen, een trend die al werd versneld door eerdere crises, zoals de corona pandemie en het conflict in Oekraïne. Dit fenomeen, bekend als “nearshoring,” kan leiden tot:

• Minder Trans-Atlantisch Verkeer: Belgische transporteurs kunnen een daling ervaren in trans-Atlantische vrachtroutes, aangezien bedrijven hun productie verplaatsen naar landen dichter bij hun kernmarkten in Europa.
• Nieuwe Kansen in Europa: Tegelijkertijd kunnen deze verschuivingen nieuwe logistieke kansen creëren binnen Europa zelf, zoals een grotere vraag naar regionale distributie en opslagcapaciteiten​

4. Mogelijkheden voor Infrastructuurontwikkeling

Ondanks de uitdagingen die gepaard gaan met het protectionistische beleid van Donald Trump, biedt zijn hernieuwde nadruk op grootschalige infrastructuurinvesteringen een aantal potentiële voordelen voor de internationale logistiek- en transportsector, inclusief Belgische bedrijven. Trump heeft tijdens zijn vorige termijn en in zijn recente campagne verschillende plannen benadrukt om de Amerikaanse infrastructuur te moderniseren, waaronder wegen, bruggen, havens, luchthavens en digitale netwerken. Dit infrastructuurprogramma heeft belangrijke implicaties voor de efficiëntie van goederenstromen tussen de Verenigde Staten en Europa.

Stimulering van Internationale Goederenstromen

Als deze infrastructuurprojecten effectief worden uitgevoerd, kan dit resulteren in verbeterde faciliteiten en snellere verwerkingstijden voor import en export:

• Efficiëntere Havens en Transportknooppunten: De modernisering van belangrijke Amerikaanse havens en logistieke knooppunten kan de verwerking van inkomende schepen versnellen, wat gunstig is voor Belgische bedrijven die afhankelijk zijn van snelle en betrouwbare trans-Atlantische verzendingen. Dit kan met name voordelen bieden voor sectoren die werken met bederfelijke goederen of hoogwaardige producten, waar tijdigheid cruciaal is.
• Vermindering van Vertragingen en Kosten: Betere infrastructuur in de VS zou kunnen leiden tot minder vertragingen bij het laden en lossen van vracht, wat bijdraagt aan een soepeler logistiek proces. Belgische logistieke operators zouden hiervan kunnen profiteren doordat de efficiëntie wordt verhoogd en de kosten voor vertragingen worden verlaagd.

Potentiële Kansen voor Belgische Logistieke Bedrijven

Hoewel de directe impact van verbeteringen in de Amerikaanse infrastructuur misschien niet meteen voelbaar is in België, kunnen Europese bedrijven indirect profiteren:

• Verhoogde Vraag naar Transportdiensten: Als verbeteringen aan de infrastructuur het binnenlandse goederenvervoer in de VS vergemakkelijken, kan dit leiden tot een toename van de vraag naar transport- en logistieke diensten, zowel binnen de VS als internationaal. Belgische transportbedrijven en logistieke dienstverleners kunnen proberen deze kansen aan te grijpen door partnerschappen aan te gaan met Amerikaanse bedrijven of hun diensten in de VS uit te breiden.
• Grotere Betrouwbaarheid van Levertijden: Betere infrastructuur kan ook bijdragen aan meer voorspelbare levertijden, wat essentieel is voor bedrijven die just-in-time leveringsmodellen gebruiken. Belgische bedrijven die goederen naar de VS exporteren, kunnen hier voordeel van hebben, omdat dit helpt bij het plannen van logistieke operaties en het optimaliseren van supply chain management.

Afhankelijkheid van de Uitvoering

Het daadwerkelijke effect van deze infrastructuurprojecten hangt echter sterk af van de omvang, snelheid en effectiviteit van de uitvoering:

• Uitvoeringsuitdagingen: Grote infrastructuurprojecten staan vaak voor uitdagingen zoals bureaucratische vertragingen, financieringsproblemen, en geschillen over milieueffecten. Als deze obstakels niet worden overwonnen, kan de verwachte impact op de internationale goederenstroom beperkt blijven. Europese bedrijven moeten voorzichtig blijven en rekening houden met de mogelijkheid dat beloften niet altijd in werkelijkheid worden omgezet.
• Focus op Energie-Infrastructuur: Een ander belangrijk punt is dat sommige van Trump’s infrastructuurplannen gericht zijn op het versterken van energie-infrastructuur, zoals pijpleidingen en het stimuleren van de fossiele brandstoffensector. Dit kan de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen in de toeleveringsketen vergroten, wat in strijd zou kunnen zijn met de Europese doelstellingen voor duurzaamheid en groene logistiek.

 

5. Beleid rondom Klimaat en Duurzaamheid

Donald Trump’s kritische houding ten opzichte van klimaatbeleid en duurzame energiemaatregelen kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de Belgische en Europese logistieke sector. Trump heeft herhaaldelijk beleid afgewezen dat gericht is op de transitie naar duurzame energie en heeft zich in plaats daarvan sterk gemaakt voor het stimuleren van de fossiele brandstoffensector. Zijn benadering, die prioriteit geeft aan traditionele energiebronnen en minder regelgeving, vormt een scherpe tegenstelling tot het beleid van de Europese Unie, dat zich richt op emissiereductie en het bevorderen van groene energie.

Afwijzing van Elektrische Voertuigen (EV) en Duurzame Energie

Een van Trump’s standpunten is het verminderen van de verplichtingen voor de overgang naar elektrische voertuigen (EV’s) en het afbouwen van subsidies voor duurzame energie. Dit kan op verschillende manieren invloed hebben op de logistieke sector in België:

• Impact op Duurzame Logistiek: Belgische transportbedrijven die hebben geïnvesteerd in elektrische of hybride vrachtwagens om te voldoen aan de strengere Europese milieunormen, kunnen geconfronteerd worden met oneerlijke concurrentie. Amerikaanse bedrijven die opereren onder minder strenge regels kunnen namelijk kostenvoordelen behalen door het gebruik van goedkopere, conventionele voertuigen op fossiele brandstoffen. Dit kan Europese bedrijven onder druk zetten om hun transportkosten concurrerend te houden, terwijl ze blijven voldoen aan strengere klimaatdoelstellingen.
• Vertraagde Groene Innovaties: Door het afwijzen van verplichtingen voor EV’s kan de wereldwijde vraag naar emissiearme technologieën worden verminderd, wat mogelijk de snelheid van technologische vooruitgang vertraagt. Voor Europese fabrikanten van duurzame logistieke oplossingen kan dit betekenen dat marktkansen in de VS worden ingeperkt, wat hun groei en investeringen in groene innovaties kan belemmeren.

Bevordering van Fossiele Brandstoffen

Trump’s beleid om de fossiele brandstoffensector te ondersteunen, zoals de olie- en gaswinning in de Verenigde Staten, heeft bredere implicaties voor de mondiale energiemarkt:

• Stijging van Fossiele Brandstoffen: Als de VS hun productie van fossiele brandstoffen uitbreiden, kunnen de wereldwijde olie- en gasprijzen mogelijk dalen, wat het gebruik van conventionele brandstoffen aantrekkelijker maakt voor transporteurs. Dit kan de druk op Europese logistieke bedrijven verhogen om te blijven investeren in duurzamere, maar vaak duurdere, brandstofopties.
• Concurrentienadeel voor Europese Transporteurs: Terwijl Europese regelgeving steeds strenger wordt om de klimaatdoelen van het Akkoord van Parijs te halen, kunnen Amerikaanse transportbedrijven een concurrentievoordeel hebben door minder regelgeving en lagere energiekosten. Dit kan de export van Europese logistieke diensten bemoeilijken, vooral als klanten de voorkeur geven aan goedkopere, op fossiele brandstoffen gebaseerde alternatieven.

Gevolgen voor Europese Klimaatambities

De EU heeft zich gepositioneerd als een wereldleider op het gebied van klimaatbeleid, met ambitieuze doelen voor CO2-reductie en het bevorderen van duurzame energiebronnen. Trump’s terugkeer naar beleid dat zich niet inzet voor wereldwijde klimaatafspraken kan de druk op de EU vergroten om haar leiderschap te versterken:

• Versnelling van Duurzaamheidsinspanningen: Om haar positie te behouden, kan de EU de regelgeving verder aanscherpen, wat Europese logistieke bedrijven verplicht om hun toewijding aan duurzaamheid te intensiveren. Dit zou kunnen betekenen dat investeringen in schone technologieën en energie-efficiënte transportmethoden sneller moeten worden opgevoerd.
• Potentiële Handelsconflicten over Klimaatbeleid: Verschillen in klimaatambities tussen de VS en de EU kunnen leiden tot spanningen, vooral als de EU ervoor kiest om koolstofheffingen op te leggen aan producten die worden geïmporteerd uit landen met minder strikte klimaatregels. Dit kan het internationale handelsklimaat beïnvloeden en mogelijk tot geschillen leiden, wat gevolgen heeft voor het goederenvervoer.

Het klimaat- en duurzaamheidsbeleid onder Trump creëert dus een ongunstige context voor Europese logistieke bedrijven die vastbesloten zijn om de emissiereductiedoelen te halen. De sector zal mogelijk meer moeten investeren in groene technologieën om concurrerend te blijven, terwijl ze zich voorbereiden op uitdagingen zoals oneerlijke concurrentie en mogelijke handelsspanningen.

 

Conclusie

Samengevat zal de herverkiezing van Trump in 2025 waarschijnlijk leiden tot toenemende handelsspanningen, hogere kosten voor Belgische bedrijven in importgevoelige sectoren, en mogelijk kansen voor wie strategisch in infrastructuurverbeteringen kan investeren. Logistieke bedrijven in België zullen hun risicobeheer moeten versterken en mogelijk alternatieve toeleveringsketens onderzoeken om veerkrachtig te blijven in het licht van deze veranderingen.